Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa trình Thủ tướng Đề xuất xây dựng Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới (NTM) và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 2035. Đây là bước cụ thể hoá quan điểm phát triển “nông nghiệp sinh thái, nông dân chuyên nghiệp, nông thôn hiện đại” và tiếp tục thực hiện chương trình xây dựng NTM, giảm nghèo đã được Đảng, Quốc hội và Chính phủ xác định là trụ cột trong phát triển bền vững.
Cơ sở chính trị – pháp lý
Tờ trình nhấn mạnh, việc hợp nhất hai chương trình NTM và giảm nghèo bền vững thể hiện quyết tâm chính trị của Chính phủ trong việc tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực quản lý, đồng thời tích hợp các mục tiêu kinh tế – xã hội – môi trường và đẩy mạnh chuyển đổi số. Đề xuất dựa trên Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách Nhà nước và các chỉ đạo của Trung ương về phát triển nông nghiệp, nông thôn và giảm nghèo.
Quá trình chuẩn bị
Bộ NN‑MT đã lập hồ sơ đề xuất đầu tư; lấy ý kiến của các nguyên lãnh đạo, chuyên gia và các địa phương qua nhiều hội thảo; tiếp thu kết luận của Thủ tướng và xây dựng báo cáo tổng hợp; đồng thời thành lập hội đồng thẩm định chương trình.
Phạm vi, thời gian, đối tượng
Tên chương trình:“Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026‑2035”.
Phạm vi triển khai: áp dụng trên phạm vi toàn quốc – 34 tỉnh, 2.621 xã, 687 phường, 13 thị trấn và tất cả thôn, bản.
Thời gian: 10 năm (2026‑2035) chia hai giai đoạn 2026‑2030 và 2031‑2035.
Đối tượng thụ hưởng: hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và cộng đồng nông thôn.
Mục tiêu
Mục tiêu chung: xây dựng nông thôn hiện đại, toàn diện, thích ứng biến đổi khí hậu; cân bằng phát triển kinh tế – xã hội – môi trường; bảo tồn văn hoá; phát triển kinh tế nông thôn đa ngành; giảm nghèo đa chiều; thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển xanh; nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống, thu hẹp chênh lệch vùng miền và đảm bảo bình đẳng giới.
Mục tiêu cụ thể đến 2030: thu nhập nông thôn tăng 2,5–3 lần so với 2020; tỷ lệ hộ nghèo giảm 1–1,5%/năm (3% tại xã đặc biệt khó khăn); 100% xã nghèo thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn; ít nhất 65% xã đạt chuẩn nông thôn mới.
Đến 2035: thu nhập tăng 1,6 lần so với 2030; ít nhất 85% xã đạt chuẩn, 30% xã được công nhận nông thôn mới kiểu mẫu; nhiều tỉnh hoàn thành mục tiêu nông thôn mới nâng cao.
Nội dung chính
Chương trình gồm 11 nhóm nội dung và 63 nhiệm vụ: quy hoạch và phát triển không gian nông thôn; hoàn thiện hạ tầng thiết yếu; phát triển kinh tế nông thôn; đào tạo nguồn nhân lực; phát triển văn hoá, giáo dục, y tế; giảm nghèo bền vững và an sinh xã hội; khoa học, công nghệ và chuyển đổi số; bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu; nâng cao hiệu quả chính quyền và các tổ chức; bảo đảm pháp luật và an ninh; nâng cao năng lực, truyền thông và giám sát đánh giá.
Nhu cầu vốn
Tổng nhu cầu đầu tư giai đoạn 2026‑2035 khoảng 12,35 triệu tỷ đồng. Cụ thể:
Giai đoạn 2026‑2030 cần khoảng 4,93 triệu tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương khoảng 180.000 tỷ đồng; ngân sách địa phương 450.000 tỷ đồng; vốn lồng ghép 400.000 tỷ đồng; tín dụng 3,4 triệu tỷ đồng; doanh nghiệp và người dân đóng góp 500.000 tỷ đồng.
Giai đoạn 2031‑2035 cần khoảng 7,42 triệu tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương 180.000 tỷ đồng; ngân sách địa phương 540.000 tỷ đồng; vốn lồng ghép 500.000 tỷ đồng; tín dụng 5,4 triệu tỷ đồng; doanh nghiệp và người dân 800.000 tỷ đồng.
Kiến nghị
Bộ NN‑MT đề nghị Thủ tướng giao cơ quan chủ trì tổ chức thẩm định hồ sơ đề xuất chương trình và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư; đồng thời thông qua danh mục hồ sơ kèm theo gồm báo cáo tóm tắt, báo cáo đề xuất đầu tư, báo cáo kết quả 2021‑2025, tổng hợp ý kiến, báo cáo thẩm định….
Văn bản này khẳng định quyết tâm của Bộ NN‑MT trong việc xây dựng một chương trình tổng thể, tích hợp hai lĩnh vực nông thôn mới và giảm nghèo, nhằm tạo chuyển biến căn bản về phát triển nông thôn, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững và bảo đảm an sinh xã hội.