Ngày 11/5, đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Bắc Giang, tập trung kiểm tra tình hình sản xuất, thu hoạch và tiêu thụ nông sản, đặc biệt là quả vải thiều – mặt hàng nông sản chủ lực của địa phương.
Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy và Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Nguyễn Việt Oanh kiểm tra vườn vải tại xã Phúc Hòa, Tân Yên. Ảnh Khương Trung.
Theo chương trình, đoàn đã khảo sát vùng trồng vải thiều tại xã Phúc Hòa và thăm cơ sở đóng gói của Công ty VIFICO. Bộ trưởng đánh giá cao sự chủ động, nghiêm túc của tỉnh trong việc chuẩn bị cho mùa vải 2025, từ sản xuất theo tiêu chuẩn xuất khẩu, mở rộng vùng nguyên liệu đến xây dựng thương hiệu.
Theo báo cáo, hiện Bắc Giang có gần 30.000 ha trồng vải, với sản lượng dự kiến khoảng 165.000 – 170.000 tấn trong năm nay. Doanh thu từ vải thiều mang lại cho người dân, doanh nghiệp và các dịch vụ phụ trợ trên địa bàn ước đạt khoảng 6.000 – 7.000 tỉ đồng mỗi năm. Tuy nhiên, với tính mùa vụ cao, thời gian thu hoạch ngắn và tỷ trọng xuất khẩu lớn, việc tiêu thụ hiệu quả và ổn định giá bán vẫn là một thách thức.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy trao đổi với chủ vườn vải, cán bộ khuyến nông, doanh nghiệp thu mua, lãnh đạo UBND huyện chiều 11/5. Ảnh: Khương Trung.
Bộ trưởng nhấn mạnh: “Nếu tổ chức tốt khâu tiêu thụ, đặc biệt là đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường chất lượng cao như Mỹ, Nhật Bản, EU..., thì với mức giá trung bình 2 USD/kg, vải thiều Bắc Giang hoàn toàn có thể đóng góp từ 500 – 600 triệu USD vào tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản quốc gia.”
Trong bối cảnh ngành nông nghiệp đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng trên 4% và kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 70 tỉ USD vào năm 2025, sự đóng góp của các địa phương như Bắc Giang có vai trò rất quan trọng.
Tại buổi làm việc, Bộ trưởng bày tỏ mong muốn lắng nghe thêm từ phía địa phương và doanh nghiệp về kế hoạch sản xuất, tiêu thụ, phương án ứng phó rủi ro trong xuất khẩu, cũng như các kiến nghị cụ thể. “Nội dung nào thuộc thẩm quyền, chúng tôi sẽ xử lý ngay; những vấn đề vượt thẩm quyền sẽ được tổng hợp báo cáo Chính phủ, Thủ tướng để có hướng giải quyết kịp thời,” Bộ trưởng khẳng định.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy và Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Việt Oanh chụp ảnh lưu niệm với người dân vườn vải tại xã Phúc Hòa, Tân Yên. Ảnh Khương Trung.
Đặc biệt, sự tham gia tích cực của đông đảo doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh tại buổi làm việc được đánh giá là tín hiệu tích cực, cho thấy sự quan tâm lớn của khối tư nhân đối với sản phẩm vải thiều nói riêng và nông sản Việt Nam nói chung.
Bàn giải pháp phát triển nông sản hữu cơ
Tại cuộc thảo luận, các doanh nghiệp và chuyên gia cho rằng nông sản hữu cơ có tiềm năng lớn nhưng vẫn đối mặt nhiều khó khăn. Ông Nguyễn Tất Hưng (Công ty XNK Toàn cầu) nhận định người tiêu dùng chưa phân biệt rõ giữa sản phẩm sạch và hữu cơ, dẫn đến sức mua thấp.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy kiểm tra một cơ sở chế biến xuất khẩu hoa quả trên địa bàn tỉnh. Ảnh: Khương Trung.
Trong khi đó, sản xuất hữu cơ cho năng suất thấp, phụ phẩm chưa được tận dụng hiệu quả và đầu ra bấp bênh. Ông Hưng đề xuất các giải pháp như xây dựng thị trường nội địa minh bạch, kết nối tiêu thụ phụ phẩm để nâng cao giá trị gia tăng, đồng thời đề nghị chính quyền hỗ trợ phát triển vùng nguyên liệu, hệ thống phân phối và thiết lập giá sàn.
Bà Ngô Thị Thu Hồng – Tổng Giám đốc Công ty AMEII Việt Nam – cho biết, việc chế biến sâu nông sản không chỉ giúp tăng giá trị mà còn đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, vấn đề xử lý chất thải và tận dụng phụ phẩm trong quá trình chế biến vẫn chưa được chú trọng đúng mức.
Theo bà Hồng, giá xăng và các chính sách quản lý nhà nước, đặc biệt là quy định về giá sàn xuất khẩu, đang tác động trực tiếp đến hoạt động doanh nghiệp. Bà kiến nghị cần có cơ chế linh hoạt hơn để doanh nghiệp có thể chủ động thích ứng với biến động thị trường.
Với vai trò là doanh nghiệp đồng hành cùng nông nghiệp, AMEII Việt Nam đã và đang phối hợp chặt chẽ với các địa phương trong việc hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu và đầu tư vào vùng nguyên liệu. Các doanh nghiệp kỳ vọng với sự đồng hành từ Nhà nước và hiệp hội, nông sản hữu cơ Việt Nam sẽ ngày càng vươn xa trên thị trường trong nước và quốc tế.
Bắc Giang kiến nghị hỗ trợ tín dụng, chế biến sâu
Tại cuộc họp bàn về phát triển sản xuất nông nghiệp, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Nguyễn Việt Oanh cho biết năm nay sản lượng vải thiều ước đạt 165.000 tấn, tăng khoảng 8% so với năm trước. Chất lượng sản phẩm tiếp tục được cải thiện, nhiều vùng trồng đã đạt chuẩn xuất khẩu và được cấp chỉ dẫn địa lý.
Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Nguyễn Việt Oanh. Ảnh: Khương Trung
Tuy nhiên, địa phương cũng nêu một số khó khăn nổi bật như: cần đánh giá lại chất lượng đất đai để có khuyến cáo phù hợp theo từng vùng trồng. Bắc Giang kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành xem xét tăng cường hỗ trợ tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp sản xuất, chế biến nông sản. Đồng thời, cần có chính sách khuyến khích đầu tư chế biến sâu nhằm giảm phụ thuộc vào thị trường tươi sống và nâng cao giá trị sản phẩm.
Biến đổi khí hậu và sự bất ổn của thị trường xuất khẩu cũng là những thách thức lớn. Chủ tịch tỉnh mong muốn có cơ chế cảnh báo sớm và kênh thông tin minh bạch để người dân và doanh nghiệp có thể chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất.
Mỗi quả vải là một “đại sứ” nông sản Việt
Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đánh giá cao những thành tựu nổi bật mà Bắc Giang đạt được trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là sự bứt phá mạnh mẽ trong nông nghiệp, với tốc độ tăng trưởng GDP cao, cơ sở hạ tầng đồng bộ và môi trường đầu tư thuận lợi.
Với kế hoạch chuẩn bị chu đáo cho vụ vải thiều năm nay, Bộ trưởng cho rằng Bắc Giang đã thể hiện rõ quyết tâm nâng cao giá trị và thương hiệu nông sản chủ lực của địa phương. Từ các ý kiến và giải pháp được nêu, Bộ trưởng đưa ra một số định hướng trọng tâm:
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy kết luận cuộc họp. Ảnh: Khương Trung.
Trước hết là quản lý sản xuất chặt chẽ, gắn với giám sát chất lượng. Bộ trưởng đề nghị các địa phương phải theo sát diễn biến thời tiết, sâu bệnh để chỉ đạo kịp thời. Vùng trồng, cơ sở chế biến cần kiểm soát nghiêm ngặt theo mã số, đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu. Đặc biệt, không được lơi lỏng việc kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật – yếu tố tiên quyết để vải thiều bước ra thị trường quốc tế.
Cùng với đó, tổ chức tiêu thụ cần linh hoạt, sát thực tế. Các kịch bản tiêu thụ phải được cập nhật thường xuyên, hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã thu mua tại vườn. Song song, mở rộng hệ thống phân phối từ siêu thị, chợ đầu mối đến thương mại điện tử để không bỏ lỡ cơ hội tiêu thụ nào.
Đánh giá Logistics và bảo quản sau thu hoạch được xem là “hạ tầng mềm” quyết định sức cạnh tranh của trái vải. Bộ trưởng đề nghị cần phối hợp doanh nghiệp đầu tư kho lạnh, trung tâm sơ chế tại chỗ, giảm tổn thất và kéo dài thời gian bảo quản.
Về lâu dài, chế biến sâu và mở rộng xuất khẩu là hướng đi tất yếu. Do đó, Bộ trưởng cho rằng đầu tư vào chiếu xạ, sơ chế và công nghệ bảo quản hiện đại sẽ giúp vải thiều không chỉ xuất hiện trong vài tuần ngắn ngủi, mà trở thành sản phẩm thương mại quanh năm, vào được những thị trường cao cấp.
Cùng với sản xuất và tiêu thụ, công tác truyền thông cũng đóng vai trò quan trọng. Bộ trưởng đề nghị Bắc Giang phối hợp cùng với các cơ quan truyền thông, bà con nhân dân thông tin vải thiều Bắc Giang cần được định vị là sản phẩm “xanh – sạch – chất lượng cao”, được người tiêu dùng trong và ngoài nước tin chọn vì giá trị chứ không chỉ vì thời vụ.
Về tầm nhìn dài hạn, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh cần tái cơ cấu vùng nguyên liệu, điều chỉnh mùa vụ hợp lý và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ xanh. Đồng thời, ký kết hợp tác chiến lược để phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong nông nghiệp.
Bộ cam kết tiếp tục đồng hành để Bắc Giang không chỉ là “thủ phủ vải thiều”, mà còn là hình mẫu nông nghiệp hiện đại. “Mỗi quả vải sẽ là một đại sứ của nông sản Việt trên thị trường toàn cầu” - Bộ trưởng chia sẻ.